تفسیر سوره ملک آیه 1 و 2
#تفسیر_قرآن
#زندگی_با_قرآن
#تفسیر_نورسوره 67. ملک آیه 2،1
تَبَارَکَ الَّذِى بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ
الَّذِى خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ
ترجمه
مایه خیر و برکت و بلند مرتبه است آن (خدایى) که فرمانروایى به دست اوست و او بر هر چیزى تواناست.
او که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدامیک از شما کار بهترى انجام مىدهید و اوست عزّتمند و آمرزنده.
نکته ها:
علاوه بر این سوره، سوره فرقان نیز با کلمه «تبارک» آغاز شده است.
«تبارک» از مصدر «برکت» هم به معناى خیر پایدار است و هم به معناى بلند مرتبه ضمناً به محلى که در آن آب جمع مىشود، «بِرکه» مىگویند.
هدف از آفرینش انسان چیست؟
پاسخ: قرآن چهار هدف را براى آفرینش انسان بیان کرده است:
الف) عبادت کردن. در قرآن مىخوانیم: ما جن وانس را جز براى عبادت نیافریدیم. «و ما خلقت الجن والانس الاّ لیعبدون»(2)
ب) انتخاب راه صواب از ناصواب و رسیدن به رشد و کمال در سایه آزمایشهاى الهى: «خلق الموت و الحیاة لیبلوکم»
ج) رحمت بر مردم. قرآن هدف دیگر خلقت را رحمت خاص خداوند بر مردم ذکر مىکند و مىفرماید: (انسانها) براى آن آفریده شدند که به رحمت خاص خداوند هدایت شوند: «الّا من رحم ربّک ولذلک خلقهم»(3)
کار «حَسَن» و نیک چه شرایطى دارد؟
کار نیک، کارى است که از نظر هدف، زمان، مکان، ضرورت، تداوم، ابزار مورد استفاده، همکاران، بهره گیران، استقامت در کار، استحکام، نظم، آیندهنگرى در عمل، اولویتهاى مورد نیاز، نشاط، اعتدال، دقّت، سرعت و سلامت کار، مورد سنجش و برنامه ریزى قرار گرفته باشد و به دور از آفتهاى عجب، حبط، ریا و سمعه انجام پذیرد.
خداوند متعال هم در دنیا حکومت دارد: «بیده الملک» و هم در آخرت حاکم است. «الملک یومئذٍ للّه»(4)
خداوند، حاکم یگانه است: «لم یکن له شریک فى الملک»(5)، «بیده الملک» و حکومت او همراه با قداست است. «المَلک القدّوس»(6)
جلوههاى برکت خداوند هم در تکوین و آفرینش وجود دارد: «تبارک الّذى بیده الملک... خلق الموت و الحیاة» و هم در تشریع و قانونگذارى. «تبارک الّذى نزّل الفرقان»(7)
امام صادقعلیه السلام ذیل آیه فرمود: مراد عمل بیشتر نیست، بلکه مراد بهترین عمل است و آن انجام عمل است همراه با خشیت الهى و نیّت صادق و نیکوکارى.(8)
-----
2) ذاریات، 56.
3) هود، 119.
4) حج، 76.
5) فرقان، 2.
6) جمعه، 1.
7) فرقان، 1.
8) کافى، ج 2، ص 16.
پیام ها:
1- گرچه قرآن درباره خودش و پیامبرى که بر وى نازل شده، کلمه «تبارک» را به کار برده است، ولى سرچشمه تمام برکات، خداوند و قدرت اوست. «تبارک الّذى بیده الملک و هو على کلّ شىء قدیر»
2- تمام قدرتها و حکومتها از بین رفتنى هستند، تنها حکومت خداوند ابدى است. «بیده الملک و هو على کلّ شىء قدیر»
3- حکومتهاى دنیا، جزیى، موقّت و محدود است و لذا برکت گستردهاى ندارد. «تبارک الّذى بیده الملک»
4- تقدیر مرگ و حیات، جلوهاى از حاکمیّت مطلق خداوند است. «بیده الملک... خلق الموت و الحیاة»
5 - حاکمان دنیایى، در همه امور قدرت ندارند، ولى خداوند حاکم و بر همه چیز قادر است. «بیده الملک و هو على کلّ شىءٍ قدیر»
6- مرگ به معناى فنا و نابودى نیست، بلکه امرى وجودى است که آفریده شده و آن انتقال از این دنیا به دنیاى دیگر است. «خلق الموت»
7- آفرینش مرگ، آزمایشى براى ظهور صبر، و آفرینش حیات، آزمایشى براى ظهور شکر است. «خلق الموت والحیاة لیبلوکم»
8 - آفریدهها همه هدفمندند و هیچ چیز، عبث آفریده نشده است و خداوند انسان را براى تکامل انتخابى آفریده است. «لیبلوکم»
9- جوهره انسان در لابلاى گرفتارىها و تلخ و شیرینىها روشن مىشود. «خلق الموت والحیاة لیبلوکم»
10- آزمایش الهى براى مشخص شدن علم خداوند نیست، زیرا او همه چیز را از قبل مىداند؛ بلکه براى آن است که عملى از ما صادر شود. «لیبلوکم ایّکم احسن عملاً» (مثل استادى که معلومات شاگردش را مىداند، ولى او را امتحان مىکند تا استحقاق نمره شاگرد جلوه کند.)
11- ملاک عمل، کیفیّت است نه کمیّت. «أحسن عملاً» (نه «اکثر عملاً»)
12- آزمایش الهى همیشگى وبراى همه است. «لیبلوکم» (نشان استمرار است)
13- به خوب بودن کار، قانع نباشیم، باید بهترین کار انجام شود. «احسن عملاً»
14- تنها حکومت و قدرت خدا شکستناپذیر است. «بیده الملک... قدیر... هو العزیز»
15- عزّت و قدرت خداوند همراه با رأفت و رحمت است. «العزیز الغفور»
16- از شکست در آزمایشهاى الهى مأیوس نشوید، که او بخشنده است. «الغفور»
