تفسیر :: محتوای علمی - مهارتی مربیان فرهنگی

۳۹ مطلب با موضوع «قرآن :: تفسیر» ثبت شده است

تفسیر سوره ملک آیه 9 - 11

تفسیر سوره ملک آیه 9 - 11

#تفسیر_قرآن

#زندگی_با_قرآن

#تفسیر_نور

سوره 67. ملک آیه 9-11
قَالُواْ بَلَى‏ قَدْ جَآءَنَا نَذِیرٌ فَکَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّهُ مِن شَىْ‏ءٍ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا فِى ضَلاَلٍ کَبِیرٍ
وَقَالُواْ لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِى أَصْحَابِ السَّعِیرِ
فَاعْتَرَفُواْ بِذَنبِهِمْ فَسُحْقاً لِّأَصْحَابِ السَّعِیرِ

ترجمه
گویند: چرا، همانا هشداردهنده به سراغ ما آمد، ولى ما تکذیب کردیم و گفتیم: خداوند چیزى نازل نکرده است و شما جز در گمراهى بزرگى نیستید.
و گویند: اگر ما (حق را) مى‏شنیدیم یا تعقل مى‏کردیم، در زمره اهل آتش نبودیم.
پس به گناه خود اعتراف نمایند، پس لعنت بر اهل آتش باد.

نکته ها

در این سه آیه، به سه اعتراف کافران در قیامت اشاره شده است:
الف) اعتراف به آمدن انبیا و تکذیب آنان. «بلى قد جاءنا نذیر فکذّبنا»
ب) اعتراف به عدم تعقل و استماع سخن حق. «لو کنّا نسمع او نعقل»
ج) اعتراف به ارتکاب گناه. «فاعترفوا بذنبهم»
در آیه 26 سوره فصّلت مى‏خوانیم که مخالفان مى‏گفتند: «لا تسمعوا لهذا القرآن» به این قرآن گوش فراندهید ولى در آن روز خواهند گفت: اى کاش گوش مى‏دادیم! «لو کنّا نسمع»

پیام ها
1- خداوند که هدفش تکامل معنوى انسان است، باید رهبر آسمانى بفرستد وگرنه این هدف عملى نمى‏شود. «قالوا بلى قد جاءنا نذیر»
2- نتیجه انکار عمدى و آگاهانه دین دوزخ است. «القوا فیها... جاءنا نذیر فکذّبنا»
3- خلافکار کار خود را توجیه مى‏کند. (کافران براى توجیه تکذیب خود مى‏گفتند: اصلاً خدا چیزى نازل نکرده است.) «فکذّبنا وقلنا ما نزّل اللّه من شى‏ء»
4- ریشه تکذیب، عدم تعقّل است. «کذّبنا... لو کنّا نسمع او نعقل» (تعالیم اسلام مطابق با عقل است، اگر تعقل مى‏کردیم مؤمن مى‏شدیم.)
5 - عقل واقعى آن است که انسان حق را بشنود، بپذیرد و پیروى کند تا از قهر الهى خود را نجات دهد. «لو کنّا نسمع او نعقل ما کُنّا فى اصحاب السّعیر»
6- روحیه لجاجت به جایى مى‏رسد که گمراهان، به پیامبران الهى نسبت گمراهى مى‏دهند، آنهم گمراهى بزرگ! «ان انتم الاّ فى ضلال کبیر»
7- اعتراف به گناه در دنیا ممکن است سبب عفو شود، ولى در آخرت هرگز. «فاعترفوا بذنبهم... اصحاب السّعیر»
8 - کفّار در قیامت هم شکنجه جسمى مى‏شوند: «اصحاب السعیر»، هم شکنجه روحى. «سُحقاً» (دور بودن از رحمت الهى)

۱۶

خرداد

۰ نظر

ستاد

تفسیر سوره ملک آیه 6 - 8

تفسیر سوره ملک آیه 6 - 8

#تفسیر_قرآن

#زندگی_با_قرآن

#تفسیر_نور

سوره 67. ملک آیه 6-8
وَلِلَّذِینَ کَفَرُواْ بِرَبِّهِمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ
إِذَآ أُلْقُواْ فِیهَا سَمِعُواْ لَهَا شَهِیقاً وَهِىَ تَفُورُ
تَکَادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ کُلَّمَآ أُلْقِىَ فِیهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَآ أَلَمْ یَأْتِکُمْ نَذِیرٌ

ترجمه
و براى کسانى که به پروردگارشان کفر ورزند عذاب جهنّم است که بد بازگشتگاهى است.
هنگامى که به دوزخ پرتاب شوند، خروش نابهنجار آن را مى‏شنوند در حالى که جوشش و فوران دارد.
نزدیک است از شدت خشم، پاره پاره شود، هرگاه گروهى در آن افکنده شوند، نگهبانان دوزخ از آنان پرسند: آیا هشدار دهنده‏اى به سراغ شما نیامد؟

نکته ها
«اُلقوا» از «القاء» به معناى پرتاب شدن بدون اختیار است.
«شَهیق» به زشت‏ترین و ناخوشایندترین صداها، همچون صداى گوش خراش خران گفته مى‏شود. «تَفور» از فوران، بیانگر شعله‏هاى عظیم دوزخ است که مى‏جوشد و بالا مى‏آید.
صداى ناخوشایند «شهیق» از خود دوزخ است، «لها شهیقا» و اهل دوزخ نیز شهیق دارند، چنانکه در آیه 106 سوره هود مى‏خوانیم: «لهم فیها زفیر و شهیق»

پیام ها
1- غضب و غیظ، گاهى به حدّ انفجار مى‏رسد. «تکاد تمیّز من الغیظ»
2- دوزخیان، به درون آتش پرتاب مى‏شوند. «القوا فیها»
3- عذاب جهنم، همراه با تحقیر است: «القوا فیها»، گوش‏خراش است: «سمعوا لها شهیقا» و همراه با سؤال توبیخ است. «سئلهم خزنتها»
4- عذاب الهى بعد از اتمام حجت است. «الم یأتکم نذیر»

۰۸

خرداد

۰ نظر

ستاد

تفسیر سوره ملک آیه 5

تفسیر سوره ملک آیه 5

#تفسیر_قرآن

#زندگی_با_قرآن

#تفسیر_نور

سوره 67. ملک آیه 5
وَلَقَدْ زَیَّنَّا السَّمَآءَ الدُّنْیَا بِمَصَابِیحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُوماً لِّلشَّیَاطِینِ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِیرِ

ترجمه
و همانا ما آسمان دنیا را با چراغ هایى زینت دادیم و آن را وسیله راندن شیاطین قرار دادیم و براى آنها عذاب فروزان آماده کردیم.

نکته ها
«طِباق»، یا مصدر «طابق» یا جمع «طَبَق» است؛ در صورت اول «سبع سماوات طباقا» به معناى آن است که آسمان‏ها متناسب و مطابق یکدیگرند و در صورت دوم به معناى آن است که آسمان‏ها هفت طبقه بر فراز یکدیگرند.
«تفاوت» از «فوت» به معناى بروز اختلال و ناهماهنگى و «فُطور» به معناى شکاف از طول است. «خاسئاً» به معناى خسته و ناکام و «حسیر» به معناى ناتوان است.
تلخى‏ها و کمبودها در نزد انسان‏هاى سطحى ناگوار به نظر مى‏آید و گرنه محقّقان به هر چیز با دیده مثبت مى‏نگرند. ترشى و فلفل براى کودک ناگوار است، ولى براى والدین او، ترشى به اندازه مربّا، ارزشمند است.
«مصباح» از «صبح»، وسیله‏اى است که شب را همانند صبح، روشن کند، مانند چراغ.
در این آیات، سه تعبیر در مورد ستارگان آسمان آمده است. 1. مصباح و چراغ؛ 2. زینت و جلوه؛ 3. رجم شیاطین.
در آیات هفتم و هشتم سوره صافّات خواندیم که شیطان‏ها براى استراق سمع و شنود اخبار آسمان، قصد نفوذ به آن جا را دارند ولى هر بار مورد هدف قرار مى‏گیرند و رانده مى‏شوند و این گونه ستارگان وسیله حفظ آسمان هستند.

پیام ها
1- نظام آفرینش بر اساس رحمت خداوند است. «فى خلق الرّحمن»
2- نظام موجود، نظام احسن است و در نظام آفرینش، هیچ نقص و کمبودى وجود ندارد. «ماترى فى خلق الرّحمن من تفاوت»
3- خداشناسى باید بر اساس نظر و دقت باشد، تا ایمان انسان به عظمت هستى و قدرت آفریدگار بیشتر شود. «فارجع البصر... ثمّ ارجع البصر»
4- براى کسب معرفت، یک بار دیدن و نظر کردن کافى نیست. «فارجع البصر... ثمّ ارجع البصر کرّتین» (در این آیه کلمه «ترى» دو بار و کلمه «بصر» سه بار همراه با لفظ «کرّتین» تکرار شده است.)
5 - خداوندى که کار خود را محکم و حکیمانه انجام داده است، از دقّت نظر دیگران نگران نیست، بلکه دیگران را به بازدید دعوت مى‏کند. «فارجع البصر... ثم ارجع البصر»
6- خداوند از آفریدن خسته نمى‏شود: «و ما مسّنا من لغوب»(9) ولى چشم ما از نگاه به آفریده‏هاى او خسته مى‏شود. «ینقلب الیک البصر خاسئاً و هو حسیر»
7- زینت، یکى از خواسته‏هاى فطرى بشر است. (یکى از نعمت‏هاى ستارگان، زینت بودن آنها شمرده شده است. «زیّنا السّماء الدنیا»
8 - آفریده‏هاى الهى در عین استوارى و استحکام، «سبعاً شداداً»(10) از زینت ویژه‏اى برخوردارند. (در معمارى علاوه بر استحکام ساختمان، زیبایى نماى بنا نیز باید مورد توجّه باشد.) «زیّنا السّماء الدنیا»
9- آفریده‏هاى الهى داراى کاربردهاى گوناگونى هستند. «مصابیح - رجوماً»
10- در برابر دشمن نباید انفعالى برخورد کرد؛ برخورد ما با دشمن باید تهاجمى باشد. «رجوماً للشیاطینً»
11- شیاطین به آسمان‏ها نیز طمع دارند. «رجوماً للشیاطین»
12- شیاطین، ضربه پذیرند. «رجوماً للشیاطین»

۰۷

خرداد

۰ نظر

ستاد

تفسیر سوره ملک آیه 3 و 4

تفسیر سوره ملک آیه 3 و 4

#تفسیر_قرآن

#زندگی_با_قرآن

#تفسیر_نور

سوره 67. ملک آیه 3 و 4

ألَّذِى خَلَقَ سَبْعَ سَمَوَاتٍ طِبَاقاً مَّا تَرَى‏ فِى خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى‏ مِن فُطُورٍ
ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ کَرَّتَیْنِ یَنقَلِبْ إِلَیْکَ الْبَصَرُ خَاسِئاً وَهُوَ حَسِیرٌ

ترجمه
همان کسى‏که هفت آسمان را طبقه طبقه آفرید. در آفرینش خداوند رحمان هیچ خللى نمى‏بینى. بار دیگر دیده باز کن، آیا هیچ شکافى مى‏بینى؟
باز، پى در پى چشم خود را برگردان (و تماشا کن، خواهى دید که) چشم در حالى که خسته و ناتوان است به سوى تو بازمى‏گردد (بدون آن که نقص وخللى مشاهده کند).

۰۷

خرداد

۱ نظر

ستاد

تفسیر سوره ملک آیه 1 و 2

تفسیر سوره ملک آیه 1 و 2

#تفسیر_قرآن

#زندگی_با_قرآن

#تفسیر_نور

سوره 67. ملک آیه 2،1
تَبَارَکَ الَّذِى بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَى‏ کُلِ‏ّ شَىْ‏ءٍ قَدِیرٌ
الَّذِى خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ

ترجمه
مایه خیر و برکت و بلند مرتبه است آن (خدایى) که فرمانروایى به دست اوست و او بر هر چیزى تواناست.
او که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدامیک از شما کار بهترى انجام مى‏دهید و اوست عزّتمند و آمرزنده.

نکته ها:
علاوه بر این سوره، سوره فرقان نیز با کلمه «تبارک» آغاز شده است.
«تبارک» از مصدر «برکت» هم به معناى خیر پایدار است و هم به معناى بلند مرتبه ضمناً به محلى که در آن آب جمع مى‏شود، «بِرکه» مى‏گویند.
هدف از آفرینش انسان چیست؟
پاسخ: قرآن چهار هدف را براى آفرینش انسان بیان کرده است:
الف) عبادت کردن. در قرآن مى‏خوانیم: ما جن وانس را جز براى عبادت نیافریدیم. «و ما خلقت الجن والانس الاّ لیعبدون»(2)
ب) انتخاب راه صواب از ناصواب و رسیدن به رشد و کمال در سایه آزمایش‏هاى الهى: «خلق الموت و الحیاة لیبلوکم»
ج) رحمت بر مردم. قرآن هدف دیگر خلقت را رحمت خاص خداوند بر مردم ذکر مى‏کند و مى‏فرماید: (انسان‏ها) براى آن آفریده شدند که به رحمت خاص خداوند هدایت شوند: «الّا من رحم ربّک ولذلک خلقهم»(3)
کار «حَسَن» و نیک چه شرایطى دارد؟
کار نیک، کارى است که از نظر هدف، زمان، مکان، ضرورت، تداوم، ابزار مورد استفاده، همکاران، بهره گیران، استقامت در کار، استحکام، نظم، آینده‏نگرى در عمل، اولویت‏هاى مورد نیاز، نشاط، اعتدال، دقّت، سرعت و سلامت کار، مورد سنجش و برنامه ریزى قرار گرفته باشد و به دور از آفت‏هاى عجب، حبط، ریا و سمعه انجام پذیرد.
خداوند متعال هم در دنیا حکومت دارد: «بیده الملک» و هم در آخرت حاکم است. «الملک یومئذٍ للّه»(4)
خداوند، حاکم یگانه است: «لم یکن له شریک فى الملک»(5)، «بیده الملک» و حکومت او همراه با قداست است. «المَلک القدّوس»(6)
جلوه‏هاى برکت خداوند هم در تکوین و آفرینش وجود دارد: «تبارک الّذى بیده الملک... خلق الموت و الحیاة» و هم در تشریع و قانون‏گذارى. «تبارک الّذى نزّل الفرقان»(7)
امام صادق‏علیه السلام ذیل آیه فرمود: مراد عمل بیشتر نیست، بلکه مراد بهترین عمل است و آن انجام عمل است همراه با خشیت الهى و نیّت صادق و نیکوکارى.(8)
-----

2) ذاریات، 56.
3) هود، 119.
4) حج، 76.
5) فرقان، 2.
6) جمعه، 1.
7) فرقان، 1.
8) کافى، ج 2، ص 16.

پیام ها:
1- گرچه قرآن درباره خودش و پیامبرى که بر وى نازل شده، کلمه «تبارک» را به کار برده است، ولى سرچشمه تمام برکات، خداوند و قدرت اوست. «تبارک الّذى بیده الملک و هو على کلّ شى‏ء قدیر»
2- تمام قدرت‏ها و حکومت‏ها از بین رفتنى هستند، تنها حکومت خداوند ابدى است. «بیده الملک و هو على کلّ شى‏ء قدیر»
3- حکومت‏هاى دنیا، جزیى، موقّت و محدود است و لذا برکت گسترده‏اى ندارد. «تبارک الّذى بیده الملک»
4- تقدیر مرگ و حیات، جلوه‏اى از حاکمیّت مطلق خداوند است. «بیده الملک... خلق الموت و الحیاة»
5 - حاکمان دنیایى، در همه امور قدرت ندارند، ولى خداوند حاکم و بر همه چیز قادر است. «بیده الملک و هو على کلّ شى‏ءٍ قدیر»
6- مرگ به معناى فنا و نابودى نیست، بلکه امرى وجودى است که آفریده شده و آن انتقال از این دنیا به دنیاى دیگر است. «خلق الموت»
7- آفرینش مرگ، آزمایشى براى ظهور صبر، و آفرینش حیات، آزمایشى براى ظهور شکر است. «خلق الموت والحیاة لیبلوکم»
8 - آفریده‏ها همه هدفمندند و هیچ چیز، عبث آفریده نشده است و خداوند انسان را براى تکامل انتخابى آفریده است. «لیبلوکم»
9- جوهره انسان در لابلاى گرفتارى‏ها و تلخ و شیرینى‏ها روشن مى‏شود. «خلق الموت والحیاة لیبلوکم»
10- آزمایش الهى براى مشخص شدن علم خداوند نیست، زیرا او همه چیز را از قبل مى‏داند؛ بلکه براى آن است که عملى از ما صادر شود. «لیبلوکم ایّکم احسن عملاً» (مثل استادى که معلومات شاگردش را مى‏داند، ولى او را امتحان مى‏کند تا استحقاق نمره شاگرد جلوه کند.)
11- ملاک عمل، کیفیّت است نه کمیّت. «أحسن عملاً» (نه «اکثر عملاً»)
12- آزمایش الهى همیشگى وبراى همه است. «لیبلوکم» (نشان استمرار است)
13- به خوب بودن کار، قانع نباشیم، باید بهترین کار انجام شود. «احسن عملاً»
14- تنها حکومت و قدرت خدا شکست‏ناپذیر است. «بیده الملک... قدیر... هو العزیز»
15- عزّت و قدرت خداوند همراه با رأفت و رحمت است. «العزیز الغفور»
16- از شکست در آزمایش‏هاى الهى مأیوس نشوید، که او بخشنده است. «الغفور»

۰۶

خرداد

۰ نظر

ستاد