#پنجشنبه_ها_تفسیر_قرآن - تفسیر سوره مائده آیه 1 
#تفسیر_قرآن
#زندگی_با_قرآن
#تفسیر_نورسوره مائده آیه 1
یَأیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَکُم بَهِیمَةُ الْأَنْعَمِ إِلَّا مَا یُتْلَى عَلَیْکُمْ غَیْرَ مُحِلِّى الصَّیْدِ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ إنَّ اللَّهَ یَحْکُمُ مَا یُرِیدُ
ترجمه
اى کسانى که ایمان آوردهاید! به عقد و پیمانها(ى خود، با خدا و مردم) وفا کنید. (خوردن گوشت) چهارپایان براى شما حلال گشته، مگر آنها که (حکم حرمتش) بر شما خوانده خواهد شد، و در حال احرام شکار را حلال نشمرید، همانا خداوند به هر چه خواهد (ومصلحت بداند) حکم مىکند.
نکته ها
کلمهى «بهیمة» در اینجا به معناى چهارپا و اعم از «اَنعام» است، «اَنعام» را به گاو و شتر و گوسفند مىگویند و «بهیمة الانعام» که سه بار در قرآن آمده به معناى حلال بودن گوشت این چهارپایان است. [1] امام صادقعلیه السلام فرمودند: مراد از «بهیمة الانعام»، جنین حیوان ذبح شده است که تزکیهى مادرش، تزکیهى او نیز به شمار مىرود. [2] مرحوم فیض در تفسیر صافى مىفرماید: ممکن است این روایت بیان مصداق پنهان آن باشد و یا اینکه از شکم مادر به آنها «بهیمة» گفته مىشود، بنابراین منافاتى با تعمیم ندارد. [3]
پیامبر صلى الله علیه وآله فرمود: «لادین لمَن لاعهد له» [4] ، کسى که وفا ندارد، دین ندارد. آرى، اگر به پیمانها عمل نشود، اساس جامعه واعتماد عمومى بهم مىریزد وهرج ومرج پیش مىآید.
قرآن، وفاى به پیمان حتّى با مشرکان را لازم مىداند، «فأتمّوا الیهم عهدهم الى مدّتهم» [5] و طبق حدیثى از امام صادقعلیه السلام وفا به پیمان فاجران هم لازم است. [6]
بر اساس روایتى دیگر، اگر یک مسلمان حتّى با اشاره، به دشمن کافر امان داد، بر دیگر مسلمانان رعایت این پیمان اشارهاى، الزامى است. [7]
کتب آسمانى، عهد خداوند هستند و باید به آنها وفادار بود، عهد قدیم (تورات)، عهد جدید (انجیل) و عهد اخیر (قرآن). در حدیث مىخوانیم: «القرآن عهداللّه» [8]
1) تفسیر مجمعالبیان.
2) کافى، ج6، ص234.
3) قاموس القرآن.
4) بحار، ج 16، ص 144.
5) توبه، 4.
6) کافى، ج2، ص162.
7) مستدرک، ج2، ص 250.
8) کافى، ج6، ص 198.
پیام ها
1- مسلمانان باید به همهى پیمانها، (با هر کس و هر گروه،) پایبند باشند، چه قراردادهاى لفظى، چه کتبى و چه عملى ؛ پیمانهاى سیاسى، اقتصادى، اجتماعى ویا خانوادگى ؛ با قوى یا ضیعف، با دوست یا دشمن، با خدا (مثل نذر و عهد) یا مردم، با فرد یا جامعه، با کوچک یا بزرگ، با کشورهاى منطقه یا قراردادهاى بین المللى. کلمهى «العقود» داراى الف و لام است که شامل همهى قراردادها مىشود. «أوفوا بالعقود»
2- ایمان، ضامن وفا به عهد و پیمانهاست. «یا ایّها الّذین آمنوا اوفوا بالعقود»
3- آن گونه که پیمانشکنى و ظلم، رمز محرومیّت از نعمتها و الطاف الهى است، [9] پایبندى به عهد و پیمان، عامل بهرهگیرى از آنهاست. «أوفوا بالعقود احلّت لکم» (آرى، خوش قولى، رمز خوش روزى بودن است. در مَثَل است: آدم خوش حساب، شریک مال مردم است.)
4- حال که خداوند انواع نعمتها را در اختیار ما گذاشته است، پس به پیمانهاى او وفادار باشیم. «أوفوا بالعقود احلّت لکم»
5 - یکى از پیمانهاى الهى، توجّه به احکام حلال وحرام در خوردنىهاست. «اوفوا بالعقود اُحلّت لکم»
6- اسلام، هم به مسائل اجتماعى و هم به مسائل اقتصادى توجّه دارد. (وفاى به عهد، مسئلهى اجتماعى وبهرهگیرى از حیوانات، از مسائل اقتصادى است.) «أوفوا بالعقود اُحِلّت لکم بهیمة الانعام»
7- مصرف گوشت گاو، شتر و گوسفندى که مرده یا خفّه و... شده باشند، حرام است. «الاّ ما یتلى علیکم»
8 - همهى چهارپایان حلال نیستند. «الاّ ما یُتلى علیکم» (بنابر اینکه جمله، مربوط به انواع چهارپایان باشد.)
9- براى حفظ حرمت احرام باید کمى هم محرومیّت چشید و از شکار، چشم پوشید. «غیر مُحلّى الصید و انتم حُرُم»
10- عمل به محرّمات احرام، از جمله موارد وفاى به عهد و پیمان با خداست. «أوفوا بالعقود... غیر مُحلّى الصید و انتم حُرُم»
11- احرام، عهد و پیمان با خداوند است. «أوفوا بالعقود... و انتم حُرُم»
12- احرام، حالتى خاص و ویژه و داراى احترام است. «و انتم حُرُم»
توضیحات
سیماى سوره مائده
این سوره یکصد و بیست آیه دارد و چند ماه پیش از رحلت پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله نازل شده و هیچ یک از آیات آن نسخ نگشته است.
این سوره به خاطر دعاى حضرت عیسى علیه السلام براى نزول مائدهى آسمانى که در آیهى 114 آمده، «مائده» نامیده شده است. البتّه به «عهد» و «عقود» نیز نامگذارى شده و در مجموع آیاتِ این سوره نسبت به یک پیمانشکنى مهم هشدار مىدهد.
بیشترین خطاب «یا ایّها الّذین آمنوا» در این سوره است. مثلاً در سوره بقره یازده مرتبه، ولى در این سوره شانزده مرتبه آمده است.
این سوره شامل مسائلى از قبیل: ولایت و رهبرى، ردّ عقیده تثلیث، وفاى به عهد و پیمانها، گواهى دادن به عدل، تحریم قتل، احکام خوردنىها، احکام وضو، غسل و تیمّم، سفارش به عدالت اجتماعى و احکام وصیّت، قصاص، سرقت، زنا و... مىباشد.
چون از آخرین سورههایى است که نازل شده، با جملهى «أوفوا بالعقود» در آغاز سوره، سفارش به انجام همهى تعهّدات و پیمانها دارد.
